Plezier of agressie langs de lijn, tijdens de training, in het spel of op de tribune; het bepaalt hoe de sport beleefd wordt.
De sport ondervindt nog steeds in toenemende mate de negatieve gevolgen van verruwing en verharding. Agressie en vandalisme rondom sport brengen (on)bewust een onveilig gevoel over op iedereen die bij de sport en vereniging betrokken is. De verschijnselen zijn zo breed waarneembaar dat we hier kunnen spreken van een sportbreed probleem. Daarnaast kost agressie en vandalisme de samenleving en verenigingen handenvol geld. Veel sportverenigingen beschikken echter niet over de expertise om geweld en agressiviteit preventief aan te pakken.
Vanuit het Mental Training Center hebben we daarvoor al in 2011 het project Stimulering Positieve Sportbeleving ontwikkeld dat verenigingen structureel op weg helpt om agressie rondom sport om te buigen naar een positieve sportbeleving. Het is een initiatief dat is ontstaan vanuit een pilot bij een van de grootste voetbalverenigingen van Nederland, namelijk BVV Barendrecht. Inzet was het investeren in en realiseren van een fundamentele gedragsverandering binnen de sport. Na deze succesvolle pilot is het vernieuwende concept, de expertise en het unieke programma aangeboden bij de KNVB. Helaas is hier geen vervolg op gekomen.
Een Positieve Mindshift:
De aanpak is gebaseerd op de volgende Positieve Mindshift.
De traditionele aanpak van agressie en vandalisme rondom sport is vanuit een soort automatische reactie voornamelijk gericht op het verminderen en terugdringen van het probleem. Het ongewenste gedrag wordt ontmoedigd en/of bestraft. We houden ons met deze aanpak dus vooral bezig met wat we niet willen. Verenigingen hebben op basis van deze denkwijze vaak tientallen gedragsregels opgesteld. Deze gaan voornamelijk over welk gedrag ze niet willen hebben en wat ze allemaal verbieden. Doe je het toch, dan krijg je straf. Daarnaast worden in het voetbal twee kaarten gebruikt, de gele en de rode kaart. Beide bedoeld om ongewenst gedrag te bestraffen.
Onze Mindshift
Wij werken vanuit een positief perspectief en een waarderende aanpak. Niet het verminderen van wat je niet wilt (probleem), maar juist het bevorderen van wat je wel wilt (uitdaging), staat centraal. Op basis van deze visie hebben wij onder andere een vernieuwde aanpak ontwikkeld om gewenst gedrag op- en rond het sportveld te belonen. Ook onze gedagsregels hebben wij hierop aangepast. Het zijn er welgeteld nog maar 3 (zie hieronder). Ons motto was: Samen creëren we winnaars!
Wij pasten deze werkwijze ook in de praktijk op het voetbalveld toe. In plaats van enkel overtredingen te bestraffen, werden teams ook beloond met sportiviteitspunten door eerlijk spel en respectvolle interactie. Deze competitie noemden wij de TulpenCompetitie, onze eigen sportiviteitscompetitie. Dit initiatief beloonde sportief gedrag van teams, coaches en supporters. Daarnaast hadden wij de Tulpen (blauwe) kaart geïntroduceerd. Een scheidsrechter trok een TulpenKaart voor een speler die buitengewoon sportief gedrag toonde tijdens de wedstrijd. Een publieke sportieve beloning.
De Kracht van Positief Denken
Uit onderzoek blijkt dat investeren in positieve gedragingen een veel duurzamer effect heeft dan enkel het bestraffen van negatief gedrag. Door sporters, teams en supporters te belonen voor sportief gedrag en respectvolle interacties, ontstaat een cultuur waarin positiviteit de norm wordt. Dit verhoogt niet alleen de prestaties, maar ook het plezier en de betrokkenheid van sporters en vrijwilligers binnen een vereniging.
Hoe Verenigingen kunnen bijdragen aan een Positieve Sportbeleving
- Creëer een positieve sportcultuur: Moedig positiviteit, respect en sportiviteit aan binnen de vereniging.
- Implementeer beloningssystemen: Beloon sporters en teams voor goed gedrag, bijvoorbeeld met sportiviteitspunten of de blauwe TulpenKaart (zichtbaar voor iedereen).
- Bied mentale training aan: Help sporters om mentaal sterker te worden door technieken zoals visualisatie en positieve affirmaties.
- Werk samen met maatschappelijke initiatieven: Projecten zoals de TulpenCompetitie laten zien hoe een positieve aanpak in de praktijk werkt.
- Leiderschap en pedagogisch klimaat verbeteren: Zorg ervoor dat trainers en coaches positieve coachingtechnieken toepassen.
Conclusie
De overstap van een probleemgerichte naar een positieve benadering in sport levert meetbare voordelen op. Niet alleen neemt agressie af, maar het zorgt ook voor betere prestaties, meer plezier en een sterkere clubbinding. Door samen te werken aan een positieve sportbeleving creëren we een duurzame en inspirerende sportomgeving waarin iedereen een winnaar kan zijn. Samen creëren we winnaars!